SpaceX раҳбари Илон Маск инсонзотни глобал исиш оқибатларидан ҳимоя қилишга қаратилган янги лойиҳасини эълон қилди. Унинг сўзларига кўра, қуёш энергиясида ишловчи ва сунъий интеллект бошқарадиган йўлдошлар тизими Ерга етаётган қуёш нурлари миқдорини аниқ бошқариш орқали иқлим мувозанатини сақлаб туриши мумкин. Бу ҳақда у ўзининг Х (собиқ Twitter) платформасида баёнот берди.
Маскнинг фикрича, бу тизим орқали инсоният илмий “геоингенеринг” усулини қўллаб, атмосферадаги исиш ёки совиш жараёнларини сунъий йўл билан назорат қилиши мумкин. У изоҳида “бу йўлдошлар глобал даражада хавфли тизим эмас, балки кичик ва аниқ тузатишлар киритиш имконини берувчи бошқарув механизми бўлади”, дея таъкидлади.
Айни вақтда SpaceX компанияси орбитага чиқарилган 9 мингдан ортиқ Starlink сунъий йўлдошларига эга. Улар асосан интернет тармоғини кенгайтириш учун хизмат қилса-да, келгусида янги авлод йўлдошлари қуёш нурларини йўналтириш ёки қисман тўсиш имконига эга бўлиши кутилмоқда.
Бу ташаббус илм-фан соҳасида “қуёш геоинженерияси” деб аталувчи йўналиш билан боғлиқ. Унга кўра, иқлим ўзгаришларини юмшатиш мақсадида қуёш нурларининг маълум қисми Ер атмосферасига киришидан олдин бошқарилади ёки фильтрланади.
Бироқ кўплаб олимлар бундай тажриба жуда хатарли эканини таъкидламоқда. Улар фикрича, сунъий равишда қуёш радиациясига таъсир қилиш глобал иқлим тизимида олдиндан башорат қилиб бўлмайдиган ўзгаришларга сабаб бўлиши мумкин.
Шу билан бирга, Маскнинг ғояси дунё миқёсида қизиқиш уйғотди. Айрим мутахассислар бундай лойиҳалар инсониятни келажакдаги экологик инқироздан асрашга қадам бўлиши мумкинлигини ҳам таъкидламоқда.
Эслатиб ўтамиз, бундай турдаги илмий ғоялар илгари ҳам муҳокама қилинган, аммо амалда синовдан ўтказилмаган. Маскнинг режаси амалга ошса, бу иқлимни сунъий йўл билан бошқариш соҳасида янги даврни бошлаб бериши мумкин.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
