Хитой Халқ-озодлик армияси (ХОА) яқинда яна бир кенг кўламли раҳбарлик алмашинувини бошдан кечирди, бу сўнгги йиллардаги кадрлар ўзгаришининг энг муҳим тўлқинларидан бири бўлди. Асосий бўлимлар - жумладан, Ракета қўшинлари, техника бўлинмалари ва Марказий ҳарбий комиссия (МҲК) нинг юқори лавозимли амалдорлари ишдан бўшатилди ёки терговга тортилди. Расмий баёнотларда "интизом ва қонуннинг жиддий бузилиши" келтирилган, аммо таҳлилчиларнинг фикрича, ҳаракатлар қуролли кучлардаги чуқурроқ сиёсий ва мафкуравий ўзгаришларни ҳам акс эттиради.
2024-2025 йиллардаги ўзгаришлар нафақат харидлар ёки логистика билан боғлиқ рақамларга, балки сиёсий ишларга алоқадор юқори мартабали зобитларга ҳам таъсир кўрсатди - бу Коммунистик партиянинг ҳарбийлар ичидаги таъсирининг асосий механизми эди. Хабар қилинишича, тергов қилинаётганлар орасида Марказий сайлов комиссиясининг собиқ витсе-президентлари Хе Вейдун ва Чжан Юся, шунингдек, Марказий сайлов комиссиясининг Сиёсий ишлар бўлимига раҳбарлик қилган Миао Хуа ҳам бор. Уларнинг олиб ташланиши бирдамликни мустаҳкамлаш, ички назоратни кучайтириш, партиянинг ҳарбий ишлар бўйича кўрсатмаларини янгилашга қаратилган кенг кўламли саъй-ҳаракатлардан далолат беради.
Мутахассисларнинг таъкидлашича, сўнгги пайтларда интизомий чораларнинг асосий эътибори фақат коррупцияга қарши курашдан ОАВда мафкуравий изчилликни сақлашга ўтган кўринади. PLA Daily ва бошқа расмий нашрлардаги шарҳлар тобора кўпроқ "сиёсий содиқлик" ва "мафкуравий таълим" зарурлигини таъкидлаб, ҳарбийларнинг дунёқарашини Хитойнинг 2049 йилгача "Партия раҳбарлиги остида жаҳон даражасидаги куч" яратиш бўйича узоқ муддатли мақсадига мослаштирмоқда.
Кузатувчилар бу тенденцияда 2012 йилда президент Си Сзинпин ўз лавозимига киришганидан бери давомийликни кўришмоқда. Ҳарбий соҳадаги коррупцияга қарши кураш ташаббуслари кўпинча марказлашган қўмондонликни кучайтириш ва ички гуруҳбозликни камайтиришга қаратилган кенгроқ институтсионал ислоҳотлар билан бир вақтга тўғри келди. Бундай чоралар ҳамжиҳатлик ва масъулиятни оширса-да, улар ички ҳокимият тузилмаларини қайта шакллантириши ва лавозим кўтариш мезонларини қайта белгилаши мумкин - эндиликда сиёсий ишончлилик касбий самарадорлик билан бир қаторда янада муҳим аҳамият касб этмоқда.
Ислоҳотларнинг ҳозирги босқичида модернизация жараёнларига сиёсий назоратни ҳам қўшишга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Қўшма операциялар, киберуруш ва жиҳозларни бошқариш бўйича сўнгги кўрсатмалар сиёсий ишлар мудофаа трансформациясининг барча жабҳаларида марказий ўринни эгаллаб турганини таъкидлайди. Модернизация ва инновациялар партиянинг қуролли кучлар устидан етакчилиги билан параллел равишда ривожланиши керак, деган асосий тамойил сақланиб қолмоқда.
Таҳлилчиларнинг таъкидлашича, бундай ёндашув ҳам имкониятлар, ҳам қийинчиликлар туғдиради. Кучли сиёсий мувофиқлик йирик миссиялар пайтида интизом ва ҳамжиҳатликни таъминлаши мумкин, аммо ҳаддан ташқари марказлашув қуйи қўмондонлик даражаларида мослашувчанлик ва қарор қабул қилишни чеклаши мумкин. Ғоявий содиқлик ва операцион самарадорлик ўртасидаги мувозанатни таъминлаш, эҳтимол, яқин йилларда ХБА раҳбариятининг асосий устувор йўналиши бўлиб қолади.
Умуман олганда, сўнгги ўзгариш Хитойнинг узоқ муддатли ҳарбий модернизация дастурини давом эттираётганда, Хитой Халқ Демократик Республикасининг садоқати, барқарорлиги ва бирлигини таъминлаш бўйича кенгроқ стратегиянинг бир қисмига ўхшайди. Расмий равишда коррупцияга қарши ташаббус сифатида тақдим этилган бўлса-да, қайта ташкил этиш институтнинг қадриятлари ва раҳбарлик маданиятини партия ва давлатнинг умумий мақсадларига мослаштириш бўйича доимий саъй-ҳаракатларни акс эттиради.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
