Флорида штатидаги Мар-а-Лаго қароргоҳида АҚШ президенти Доналд Трамп ҳамда Украина раҳбари Володимир Зеленский ўртасида бўлиб ўтган навбатдаги музокаралар катта умидлар билан бошланган бўлса-да, жиддий ва сезиларли ютуқларсиз якунланди. Палм-Бич шаҳрида 28 декабрь, якшанба куни ўтган ушбу учрашув икки ярим соатдан ортиқ давом этди ва бу йил бошидан буён икки етакчининг тўртинчи мулоқоти бўлди.
Учрашув якунида тинчлик келишуви қачон имзоланиши мумкинлиги ҳақида берилган саволга жавобан Доналд Трамп эҳтиёткор позицияни танлади. У қўшма матбуот анжуманида жараён ривожи бир нечта сценарийга боғлиқ эканини таъкидлаб, энг яхши ҳолатда келишув бир неча ҳафта ичида тузилиши мумкинлигини, акс ҳолда эса бу жараён чўзилиб кетиши ёки умуман натижасиз қолиш эҳтимолини истисно этмади.
Америка президенти Украинадаги урушни Иккинчи жаҳон уруши якунланганидан кейинги энг қонли ва энг йирик ҳарбий тўқнашув сифатида баҳолади. Унинг сўзларига кўра, айнан шу омил халқаро ҳамжамиятдан тезкор ва мувозанатли қарорлар талаб қилмоқда.
Зеленский эса музокараларга нисбатан анча оптимистик руҳда фикр билдирди. У 20 банддан иборат тинчлик режасининг тахминан 90 фоизи бўйича келишувга эришилганини, АҚШ–Украина хавфсизлик кафолатлари эса тўлиқ, яъни 100 фоиз даражада мувофиқлаштирилганига ишонч билдирди. Шунингдек, Украина раҳбари АҚШ–Европа–Украина хавфсизлик тизими ҳам деярли шакллантирилганини таъкидлади.
Трамп эса Украина хавфсизлигини таъминлашда асосий юк Европа давлатлари зиммасига тушишини билдирди. Шу билан бирга, АҚШ ҳам бу масалада Киевга ёрдам беришдан четда қолмаслигини маълум қилди.
Зеленскийнинг айтишича, баҳсли масалаларни якуний ҳал этиш учун икки давлатнинг эксперт ва ишчи гуруҳлари яқин ҳафталарда яна учрашади. У Европа етакчилари ҳамда Украина делегацияси январ ойида Вашингтонга ташриф буюриши мумкинлигини ҳам билдирди.
Шу билан бирга, томонлар Донбасс ҳудудларининг мақоми масаласида ҳали тўлиқ келишувга келолмаяпти. Трамп Украина ва Россия бу борада маълум даражада яқинлашаётганини айтган бўлса-да, масала ўта мураккаблигича қолмоқда. Унинг фикрича, ҳозирча ечим топилмаган, аммо унга яқинлашилган.
Зеленский эса Трамп таклиф қилаётган тинчлик режасининг айрим бандлари бўйича референдум ўтказилиши эҳтимолини ҳам рад этмади. Бу эса қарор қабул қилиш жараёни янада кенг жамоатчилик фикрига таянишини кўрсатади.
Запорижжя атом электр станцияси масаласи ҳам музокаралар марказида бўлди. Трампнинг айтишича, у бу мавзуда Россия президенти Владимир Путин билан телефон орқали суҳбатлашган. Путин, Трамп сўзларига кўра, станцияни Украина билан келишилган ҳолда ишга тушириш бўйича ишлар олиб борилаётганини айтган. АҚШ президенти, шунингдек, Россия томони ЗАЭСни ракеталар билан нишонга олмаяпти, дея даъво қилди. Зеленский эса бу борада изоҳ беришдан тийилди.
Трамп Москва Украина тикланишига ҳам ҳисса қўшиш ниятида эканини айтди. Унинг таъкидлашича, Россия Украинани барқарор ва муваффақиятли давлат сифатида кўришни истайди ҳамда электр энергиясини жуда паст нархларда етказиб беришга тайёр.
Маълум бўлишича, музокаралардан олдин АҚШ ва Украина президентлари Европа етакчилари билан қўшма телефон мулоқоти ўтказган. Шунингдек, Трамп Зеленский билан учрашувдан аввал Путин билан ҳам телефон орқали суҳбатлашган. Россия президенти ёрдамчиси Юрий Ушаков маълум қилишича, бу қўнғироқ Трамп ташаббуси билан бўлиб ўтган ва 1 соат 15 дақиқа давом этган.
Ушаковнинг таъкидлашича, Путин аввал эришилган келишувлар асосида ишни давом эттириш муҳимлигини уқтирган ҳамда махсус ишчи гуруҳлар орқали тинчлик бўйича музокараларни давом эттириш таклифини қўллаб-қувватлаган. Ушбу гуруҳлар фаолиятининг аниқ параметрлари январ ойи бошида маълум қилиниши кутилмоқда.
Хулоса қилиб айтганда, Мар-а-Лагодаги учрашув тинчликка олиб борадиган йўлни янада аниқлаштирди, аммо ҳал қилувчи нуқтага ҳали етиб келинмади. Жараён мураккаб, томонлар позицияси эса ҳануз эҳтиёткор — демак, олдинда яна узоқ ва муросали музокаралар турибди.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
Меҳмон гуруҳидаги фойдаланувчилар ушбу мақолага изоҳ қолдира олмайди.
