Дам олиш куни қўшним келин туширди. Тўй ихчамгина, чиройли ўтди. Ҳамма хурсанд, айниқса, икки ёшнинг қувончи чексиз. Эрталаб ишга чиқиб кетаётсам, қўшнилар чақириб қолишди.
– Юринг, қовурдоққа чиқамиз.
– Қиз узатиб чарчамабдими, она бечора, эрталаб қовурдоқ жўнатган бўлса?
– Узоқ-яқин меҳмонлар кетадиган бўлса, қовурдоқни бугун бериб қўя қолишганда...
Ишга кечикмайин деб, улар билан хайрлашиб, йўлга чиқдим. Хаёлим эса қовурдоқда. Кимга керак бу даҳмаза? Шундай дедим-у, бу урфнинг келиб чиқиши ҳақида ўйлаб қолдим.
Аслида келин янги уйга мослашгунича тортинчоқ, чимхўр бўлади, деб онаси янгалардан бир коса қовурдоқ бериб юбориши урф бўлган. Тушунган қудалар овқатни келинчакнинг хос хонасига киритиб юборишган. Бу турли ҳудудларда турлича номланади. Қиз оши, тугма ош, қовурдоқ... Умуман, қандай номланмасин, келинчак ўз уйини, онасини илк кунданоқ соғина бошлайди. Шунда унга онаси пиширган егулик келтирилган. Сўнгра барча урф-одатларимиз қатори бу удум ҳам каттариб, қизимиз алоҳида овқат еб ўтирса, уят бўлар мазмунида қудаларга ҳам етгулик бериб юборилган.
Кейинчалик эса тоғора ёнига тоғора қўшилиб, каттагина зиёфат келтириладиган бўлган. Яқинда қиз узатган қариндошимиз бир тоғора қовурдоқ учун юз АҚШ доллари сарфлаганини айтди. Унинг ёнида борадиган овора-тоғораларни ҳисобласак, бир кишининг бир ойлик маошига тенг маблағ сарф бўлади. Ўзи қиз тарафга ҳамма томонини тўкис одирадиган қудалар энди қовурдоқ кутиб ўтиришса. Бир ойлик маош қуда томонни қўни-қўшни қариндош-уруғи билан бир тўйишига кетиб турса...
Агар шу куни келин салом бўладиган бўлса, келинчакнинг қўлидан чой ичиб кетилаверилса ҳам бўлади-ку. Ёки куёв бола томон меҳмонларини ўзлари бир қошиқ овқат билан кузатса нима қилади? Урф-одат шунақа... Ўзимизга ўзимиз ўйлаб топган баҳона бу. Урф-одат, расм-русм деган ниқобнинг ортига қанчалар мантиқсиз удумларни яшириб юборганмиз. Биз аёллар ўйлаб чиққан одатларга маблағ топай деб эркаклар оввора. Бели майишиб кетсин, ойлаб, йиллаб четда ишлаб, тўйолди ва тўйдан кейинги хотин харжлар деб. (Тўйни-ку ёзавериб қўлимиз, гапиравериб тилимиз қаварди).
Айниқса, фарзандли бўлган келинчакка олиб бориладиган қовурдоқ ҳеч бир мантиққа тўғри келмайди. Ёш бўшанган аёл учун онаси келтирадиган таомга камида ўттиз-қирқ аёл шерик. “Қовурдоғини суратга тушир, қанақа безатишибди”. “Тоғораларни видеога туширишсин, кейин меҳмонларга тортамиз”. Уялиб қочиб чиқиб кетгинг келади.
Яқинда бир оилада ака-ука кетма-кет фарзандли бўлишиб, қувончли кунимизга шерик бўлинг, деб айтиб чиқишди. Хуллас, икки келинга бир кунда қовурдоқ келди. “Ҳакамлар ҳайъати” дастурхонга келган таомларни бир қошиқ текизиб қайтириб чиқаришяпти. Қайси томон чиройли безатибди? Бунисининг қовурдоғи чиройли безатилгани билан унисиники мазали чиқибди. Шу даврадан уйга қайтар эканман ўзимга ўзим уят дедим. Кимнинг ҳақини еб қайтаяпман. Чиллали келинчакларнингми?
Доим шунақа, маросимларни тўғри қабул қила олмай қийналаман. Дастурхондан таом емасам, уй эгасининг юз-хотири, есам юрагим ғаш. Турмуш ўртоғим бирровга рухсат берганини айтиб, чиқиб қочаман. Ёки секин ўзимни тортиб қўя қоламан. Яқинда йўналишли таксида уйга қайтяпман. Бир опахон чиқди. Орқароқда танишини кўриб қолиб, ўша томонга салом бериб ўтиб кетди. Иккаласининг ҳангамаси деярли барчага эшитиляпти. Бешик тўйдан келаётган экан. Қуда томон орзу-ҳавасли эмиш. (Аёллар мана шу гап учун ўлиб-тирилади, эркакларини фидо қилади!) Карнай-сурнай, мики-муас, яллачи-артис, овора-тоғора, сарпо-суриқ... Опахон гапиряпти, телефонига туширганларини шеригига мақтаняпти. “Қайнатаси келинга тилла билакузук тақди”. Ҳа, эркаклар! Аёлларнинг ҳамма айтганини қилиб, намойишгаям чиқиб беринглар. Яхшиям, манзилимга етиб келдим...
Азиз эркаклар, биз сиздан кутяпмиз, столга бир мушт уриб, йиғиштир, дейишингизни. Бир марта айтсангиз бўлди. Ҳаммаси изига тушади. Бўлмаса, ҳаддимиз орзу-ҳавасимизга қараб ўсиб кетяпти. Бугун келиннинг қўлига билакузук тақдирамиз, эртага... Хуллас, бас қилайлик.
Манзура Шамс
Манба: Azon.uz
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босингМавзуга оид янгиликлар
