Расмда кўриб турганингиздек равишда фуқаролик бериш, деб ҳеч қаерга ёзилмаган. Бу дегани бир йил хизмат қилиб келганларни ҳеч ким нон ва туз билан кутиб олмайди. Фуқаролик олиш учун урушдан қайтгач (агар тирик қолсангиз) ўзингиз югуришингиз керак бўлади. Агар у вақтга келиб, сиёсат ўзгармай ҳозиргидек туради, деб олсак ҳам қандайдир техник сабаб туфайли фуқароликка аризангизни қабул қилмасликлари мумкин.
Буни Россия фуқароси бўлган хотини/боласи/ота-онаси борларниям Сахаровога борганида нечча марталаб аризаларидан хато топиб қайтариб юбораётганлар яхши билади. Техник сабаблар билан қайтариб юборишлари янгилик эмас, асло.
Урушга ҳарбий тайёргарликсиз борганлар тирик қайтмайди. Биринчидан, ҳарбий тайёргарлик кўриб, қуролли кучларда ишлаб юрган ҳарбийлар ҳалигача урушни юта олгани йўқ. Ҳарбий тайёргарлиги бўлмаганлар қандай ютади, энди ўзингиз ўйлаб кўринг. Иккинчидан, ҳозирги замон урушлари кинолардагидек эмас. Сиз рақиб тарафни кўрмай ҳам тўсатдан келган ракета ёки яшириб қўйилган минани босиб, яраланишингиз мумкин. Ёки вафот этишингиз. Мурдаларни ҳеч ким Исломий қоидаларга кўра кўммаслигини тушунтиришнинг ҳам кераги йўқдур. Бу уруш. Урушда эса жаноза ўтказишга шароит йўқ. Уйингиздаги ва маҳалангиздагилар учун жанозангизни ўқиш қандай оғир бўлишини тасаввур қилинг. Устига Ўзбекистон уламолари бу уруш ҳаром экани ҳақида фатво чиқарган.
Мабодо, урушга бориб, тирик қайтган ҳолингизда Россия давлати сизга собиқ аскар/яраланган фахрий сифатида моддий ёрдам бера оладими ёки йўқ — катта савол остида. Бунга оддий мисол — Афғон урушидан қайтганлар ҳалигача ижтимоий ёрдам ололмаётганига қаранг. Ютубда бу ҳақида жуда кўп таъсирли ҳужжатли фильмлар бор. Айниқса, ҳали фуқаролиги йўқ одамга энди фуқаролик бериб, устига моддий ёрдам бериши керак бўлса, сиз учун бюджетдан пул сарфлаш истаги қанчалик кучли бўлади, деб ўйлайсиз? Афғонларга ҳалигача ёрдам берилмаган бўлса, украиначиларга ёрдам ва нафақа берилишига қанча вақт кетаркин?!
Сиёсат ўзгарувчан нарса. Бугун урушни бошлаганлар яна қанча муддат ҳокимиятда бўлишларини ҳисоблаб кўринг. Афғон уруши қатнашчилари таҳминан ҳозиргидек вазиятда қолишган. Улар урушга бошқа давлат номидан кетишган. Урушдан қайтишгач эса ўзларини умуман бошқа давлатга қайтгандек ҳис қилишган экан. СССР анча замонавийлашиб, эркинлашиб, афғон қатнашчилари фахрий саналмайдиган муҳитга қайтиб қолишган. Сиёсат албатта ўзгаради. Бундай шармандали уруш иснот, деб кўрилади. Иснотда қатнашганлар эса фахрий саналмайди. Сизнинг фидокорлигингиз, жонингизни хатарга қўйганингиз ҳеч кимга керак бўлмаганини, ҳеч ким бунга зор бўлмаганини тушуниб, хўрлигингиз келади. Лекин аввалгидек мигрант бўлиб ишлаш учун ҳаттоки саломатлигингиз ҳам, қувватингиз ҳам, психикангиз ҳам қолмаган бўлади.
Урушга бориб, келгач фуқаролик ололмасангиз ватанингизда сизни жиноий жавобгарлик кутади.
Урушдан ҳеч ким аввалгидек жисмоний ва руҳий саломатликда қайтмайди.
Ҳамма нарса ўткинчи. Уруш ҳам ўтиб кетади. Лекин ёшлик қайтмайди. Вақтингиз, умрингиз, ҳаёлингиз яқинларингиз билан ўтмаслиги, ташвишигиз тирик қолишдан иборат бўлиши ва бу учун ҳеч ким сизга раҳмат айтмаслигини ўйланг. Қўлингиз қонга, тарихий иснотга буланади.
Шуларни ёзаяпман-у, параллел равишда телеграмимга push келаяпти: "Урушга борганларга ростан 205 минг берарканми?"
Зарнигор Омониллаева, ҳуқуқшунос
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босингМавзуга оид янгиликлар
