Ўзбекистонда соғлом турмуш тарзи ва тўғри овқатланиш маданиятини шакллантириш мақсадида катта масштабдаги янги тадқиқот амалга оширилмоқда, деб хабар берди asr.gov.uz. Халқаро International Strategic Center for Agri-Food Development (ISCAD) ташкилоти Стратегик ислоҳотлар агентлиги ҳузуридаги Delivery Unit офиси билан ҳамкорликда мамлакат бўйлаб аҳолининг овқатланиш одатларини ҳар томонлама ўрганиш бўйича лойиҳани бошлади.
-
ISCAD — Агро-озиқ‑овқат секторига оид стратегик фикрлаш маркази ва ислоҳотлар вакиллигини таъминловчи структура;
-
Delivery Unit — Давлат сиёсатларини самарали амалга ошириш учун реал инфратузилма ва таҳлилчи тузилма, натижага қаратилган синергия маркази.
Бу ташкилотлар орқали Ўзбекистонда агро‑озиқ‑овқат ва жамоат саломатлиги секторида такомиллаштириш ва барқарорлик кафолатланмоқда.
Лойиҳанинг асосий мақсади — аҳолининг кундалик овқатланиш таркиби, рациони ва турмуш тарзидаги саломатлик учун хавф ва имкониятларни ҳар томонлама таҳлил қилиш, шу орқали жамоат саломатлиги соҳасида илмий асосланган ечимлар ишлаб чиқишдан иборат. Бунинг учун респондентларнинг тиббий кўрсаткичлари, шахсий ва оилавий тиббий тарихи, хулқ-атвор ва билим даражаси, ижтимоий-иқтисодий шароитлари ҳамда соғлом овқатланишга таъсир этувчи омиллар ўрганилмоқда.
Тадқиқот халқаро KAP Survey (билим, муносабат ва амалиёт) методологияси асосида ташкил этилган. Бу жараёнда иштирокчиларнинг бўйи, вазни, тана массаси индекси каби антропометрик кўрсаткичлари, қон таркибидаги шакар ва холестерин, микроэлементлар даражаси ҳамда клиник саломатлик ҳолатига оид маълумотлар тўпланмоқда. Мазкур тадқиқотга мамлакат бўйлаб 13 мингдан зиёд хонадон жалб қилинган.
Замонавий тиббиёт ва глобал соғлиқни сақлаш тизимлари овқатланиш маданияти ва турмуш тарзи инсон саломатлиги учун асосий омиллардан бири эканини таъкидлайди. Маълумотларга қараганда, касалликлар ва саломатликдаги муаммоларнинг катта қисми нотекис рацион, ортиқча ёки етарли овқатланмаслик, шунингдек, жисмоний фаолликнинг камлиги билан бевосита боғлиқ. Масалан, Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг сўнгги йиллардаги таҳлиллари Ўзбекистонда туз истеъмоли кескин ортиб бораётганини, сабзавот ва меваларни тавсия этилган миқдорда истеъмол қилмайдиганлар улуши юқори эканини кўрсатди. Шу билан бирга, ортиқча вазн, қон босимининг ошиб бориши, қандли диабет ва бошқа сурункали касалликлар кўпаймоқда. Бу тенденциялар мамлакатда соғлом овқатланиш стандартларига ўтиш қанчалик зарур эканини яққол кўрсатиб турибди.
ISCAD маркази ва ҳамкор ташкилотлар жамоаси тадқиқотни беш асосий йўналишда олиб бормоқда: овқатланиш маданияти ва билим даражаси, антропометрик кўрсаткичлар, биокимёвий параметрлар, клиник саломатлик ҳолати ва ижтимоий-иқтисодий шароитлар. Бу маълумотлар асосида аҳолининг нотўғри овқатланиш ҳолатлари, ортиқча вазн, етарли овқатланмаслик, турли ҳудудлардаги хулқ-атвор ва ижтимоий омиллар таҳлил қилинади.
Тўпланган маълумотлар миллий миқёсдаги соғлом овқатланиш дастурларини ишлаб чиқиш, профилактик чоралар ва аҳолини хабардор қилиш учун мақсадли ахборот кампанияларини тайёрлаш, шунингдек, соҳадаги қонунчиликни такомиллаштиришга хизмат қилади. Халқаро тажрибада бундай кенг қамровли тадқиқотлар жамоат саломатлиги сиёсатида муҳим аҳамиятга эга — улар натижасида эски йўналишлар қайта баҳоланади, янги стандартлар ишлаб чиқилади ва барқарор ривожланиш мақсадлари йўлида тўғри қадамлар қўйилади.
Айни пайтда, Ўзбекистондаги ушбу лойиҳа — соғлом овқатланиш маданияти, сурункали касалликлар профилактикаси ва аҳоли саломатлигини яхшилаш йўлидаги муҳим қадам сифатида тарихда қолиши кутилмоқда. Келгусида бу тадқиқот натижалари асосида қатор илғор ташаббуслар, миллий ва халқаро ҳамкорлик платформалари ривожланади.
Жамоатчилик эса яқин орада мамлакатимизда соғлом турмуш тарзи, тўғри овқатланиш ва касалликлар профилактикаси бўйича амалий натижаларни кўришни интизорлик билан кутмоқда.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
