Куз — табиатнинг бетакрор фаслларидан бири бўлса-да, ушбу даврда шамоллаш ва вирусли инфекциялар кўпайиши кузатилади. Сабаби — об-ҳаво кескин ўзгариб, организм совуққа тўлиқ мослаша олмайди. Кундузи илиқ, тонг ва кечқурун эса совуқ ҳарорат ҳукмрон бўлиши организмга стресс келтиради.
Намликнинг ортиши, шамолнинг кучайиши, қуёш нурлари фаоллигининг пасайиши иммунитет тизимини заифлаштиради. Натижада грипп, бронхит ва шунга ўхшаш касалликларга чалиниш ҳолатлари тез-тез учрайди. Шу мақола орқали куз фаслида шамоллаш хавфини камайтиришнинг самарали усуллари билан танишасиз.
Шунингдек, ушбу мавсумда ижтимоий фаоллик ҳам ортгани боис, вирусларнинг одамлар орасида тарқалиши осонлашади. Кўпчилик мактабларга, офисларга қайтади, жамоат жойларида кўп вақтини ўтказади. Бу эса шамоллаш хавфини янада кучайтиради.
Об-ҳаводаги ўзгаришлар организмга қандай таъсир қилади?
Эрталап совуқ, кундузи илиқ ва кечқурун яна салқин бўлган кунлар организм учун қийин синовдир. Танамиз ҳарорат ўзгаришига мослашиш учун кўп энергия сарфлайди, бу эса ички органлар фаолиятига салбий таъсир кўрсатиши мумкин.
Тананинг ҳароратга мослашув реакцияси – қон томирларнинг кенгайиши ва ториши, стресс гормонларининг чиқиши каби жараёнлар организмни доимий зўриқиш ҳолатида ушлаб туради. Бунинг натижасида иммунитет сусайиб, инфекцияларга қарши курашиш қобилияти пасаяди.
Ҳавонинг қуруқ бўлиши ҳам муаммога айланади. Қуёш нурлари камайгани учун D витамини кам ишлаб чиқарилади, бу эса организмни сустлаштиради. Шундай шароитда вируслар тезроқ тарқалади ва кўпроқ юқади.
Кузда шамоллашдан сақланиш учун нималарга эътибор бериш керак?
Иқлим, турмуш тарзи ва шахсий одатлар асосида тўғри ёндашув талаб этилади. Қуйида энг муҳим тавсиялар:
-
Қатламли кийиниш — кун давомида ҳарорат ўзгаришига мослашиш имконини беради. Қалин эмас, бир нечта енгил қатламда кийиниш тана ҳароратини барқарор сақлайди.
-
Бўйин ва оёқларни ҳимоя қилиш — шарф, шляпа, пайпоқ каби атрибутлар совуқ шамол таъсирини камайтиради.
-
Уй ва ишхонани шамоллатиш — вируслар тўпланишининг олдини олади. Ҳар 2 соатда 5-10 дақиқа ҳаво алмаштириш фойдали.
-
Хонадаги намликни назорат қилиш — сув идишлари, нам сочиқлар ёки намлагичлар орқали ҳавонинг табиий ҳимояси сақланади.
-
Витаминларга бой озуқа — кузги мева-сабзавотлар иммунитетни мустаҳкамлашга ёрдам беради. Зарур ҳолларда D витамини қўшимча равишда қабул қилиниши мумкин.
-
Гигиена ва ижтимоий масофа — қўл ювиш, ниқоб тақиш, касал пайтда уйда қолиш каби оддий чоралар инфекция тарқалишининг олдини олади.
Соғлом турмуш тарзи, мувозанатли овқатланиш ва тана ҳароратини назорат қилиш кузда касалликлардан сақланишнинг энг самарали усули ҳисобланади. Ҳар бир инсон ўзи ва яқинлари саломатлиги учун масъулиятни ҳис қилиши лозим.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
