Эътиборсиз қоладиган инсульт белгилари ва оқибатлари

Инсульт ҳақида гап кетганда, кўпчиликнинг кўз олдига тўсатдан юз берувчи ҳолатлар — фалаж, нутқнинг йўқолиши, кучли бош оғриғи келади. Аммо тиббиётда яна бир хавфли тури борки, у деярли билинмас ҳолда кечади — бу микроинсульт, ёки билинмас инсульт деб аталади. Шу қадар сокин ва жим кечадики, бемор ҳатто шубҳа ҳам қилмаслиги мумкин. Бироқ, бу ҳолат мияга аста-секин, лекин бардавом зиён етказади, ва энг хавфлиси – кейинчалик тўлиқ инсульт хавфини сезиларли оширади, деб ёзади Zamin.uz.

Билинмас инсульт — миядаги майда томирларнинг қисман тиқилиши ёки жароҳатланиши туфайли рўй берадиган кичик қон айланиш бузилиши ҳисобланади. Бу жараён кўпинча организм томонидан ўз-ўзидан бартараф этилади, шунинг учун бемор бир қарашда унинг борлигини пайқамаслиги мумкин. Аммо белгилари бор ва уларга бепарво бўлиш мумкин эмас.

Назардан четда қоладиган белги ва аломатлар:

• Ёдда сақлаш қобилиятида қийинчилик. Биринчи сигналлардан бири – суҳбат жараёнида сўзларни унутиш, яқинда бўлган воқеаларни эслаб қолмаслик, сана ва исмларни адаштиришдир. Бу ҳолат ёш билан боғлиқ эмас, балки микроинсульт аломати бўлиши мумкин.

• Моторика ва ҳаракатдаги ноаниқлик. Одам пайпоқ кийиш, тугма қадаш, қалам ушлаш каби оддий ҳаракатларда ноқулайлик сеза бошлайди. Қадам ташлашда беқарорлик, юришда енгил чайқалишлар кузатилади, аммо бунга кўпчилик эътибор бермайди.

• Кўриш қобилиятида вақтинчалик бузилиш. Бир кўзда “булутланиш”, чақнаш, кўз олди қорайиши каби ҳолатлар қисқа вақтда юз бериб, кейин ўз-ўзидан ўтиб кетади. Бу ҳам мияга қон келиши бузилганини кўрсатади.

• Кайфиятда тўсатдан ўзгариш. Сабабсиз асабийлик, руҳий тушкунлик, изоҳсиз беэътиборлик, уйқусизлик ва умумий пасайган кайфият — микроинсультнинг руҳий белгиларидир.

• Жисмоний ҳолатда кескин чарчоқ. Илгари оддий бўлган ишларга ҳам куч етишмаслиги, тез чарчаш, иш қобилияти пасайиши сингари ҳолатлар ҳам билинмас инсульт аломати бўлиши мумкин.

Микроинсультнинг энг қийин томони — унинг вақтинчалиги ва сезилмаслиги. Одатда, одам бу белгиларни диққатсизлик, чарчоқ, ёки ёш билан боғлаб қўяди. Аммо шу каби кичик ўзгаришлар вақт ўтиб, жиддий ва қайтариб бўлмас мия зарарларига олиб келиши мумкин.

Нима қилиш керак?

Агар сизнинг ўзингизда ёки яқинларингизда юқорида зикр этилган ўзгаришлар кузатилса, мутахассисга мурожаат қилишни кечиктирманг. Мияни МРТ орқали текшириш, қон томирлар ҳолатини баҳолаш ва нейролог кўригидан ўтиш орқали аниқ ташхис қўйиш мумкин. Эрта аниқланган микроинсульт оқибатлари бартараф этилиши, асосий инсульт хавфини эса жиддий равишда камайтириши мумкин.

Билинмас инсульт – беморга имконият берадиган сўнгги “огоҳлантирувчи сигнал”дир. Ундан фойдаланиш, касалликнинг олдини олиш ва саломатликни сақлаш ҳар биримизнинг масъулиятимиздир.

Хулоса: белгиларга эътиборсизлик қимматга тушиши мумкин. Мия – бизнинг бошқарув марказимиз. Уни асраш эса ҳаётни асраш демакдир.