Тиш муаммолари ортиқча вазнга сабаб бўлиши мумкинми?

Аксарият одамлар озишда қийналганда, биринчи навбатда овқатланиш режими ва жисмоний фаолликни қайта кўриб чиқади. Аммо баъзан вазн йўқотишдаги муаммолар сабаби бутунлай бошқа — тишларда бўлиши мумкин. Стоматолог Олеся Коганованинг таъкидлашича, оғиз бўшлиғидаги муаммолар, жумладан, кариес, нотўғри тишлов ва ҳатто тишларнинг етишмаслиги инсоннинг вазнига бевосита таъсир кўрсатиши мумкин.

Кариес фақат оғриқ эмас – у ортиқча вазн манбаи ҳам

Кариес кўпинча оғриқ ва ноқулайлик билан кечади. Агар тиш оғриқса, инсон кўпинча қаттиқ овқатлардан воз кечиб, улар ўрнига юмшоқ, лекин юқори калорияли маҳсулотларга (масалан, булочка, пишлоқли сэндвич) мурожаат қилади. Оқибатда организм керакли микроэлементларни кам қабул қилиб, фақат углеводларга бой таомлар билан “тўяди” — бу эса ортиқча килограммларнинг йиғилишига сабаб бўлади.

Нотўғри тишлов ва ҳазм тизими ўртасидаги боғлиқлик

Коганованинг фикрига кўра, нотўғри тишлов фақат эстетика масаласи эмас. У овқатни тўғри чайнашга тўсқинлик қилиб, унинг тўлиқ ҳазм бўлишига халақит беради. Натижада — ошқозон-ичак тизимига ортиқча юк тушади ва метаболизм секинлашади. Бу эса озишга эмас, балки вазн ортишига сабаб бўлади.

Тиш етишмаслиги ва “қулай” овқатлар

Тишларнинг йўқлиги инсонни одатий рационини ўзгартиришга мажбур этади. Соғлом ва қаттиқ маҳсулотлар ўрнига, у енгилироқ, аммо зарарли таомлар — тўйимли снеклар, ширинликлар ва ярим тайёр маҳсулотларни танлайди. Бундай “қулайлик” узоқ давом этса, у нафақат саломатлик, балки қомат учун ҳам катта хавфга айланади.

Озиш учун брекет ва каплар? Нега бўлмасин!

Стоматологнинг айтишича, ортодонтик воситалар — брекет ва каплар нафақат тишларни тўғрилаш, балки овқатланиш интизомини шакллантиришда ҳам ёрдам беради. Бундай даволаниш вақтида инсон кўпроқ диққат билан овқатланади, ҳар хил ширали ва қаттиқ таомлардан ўзини тияди. Бу эса автоматик равишда калория қабул қилишни камайтиради ва фойдасига ишлайди.

Фойдали маслаҳатлар: тиш тозалаш ҳам мотивация бўлиши мумкин

Коганова озишни хоҳловчилар учун бир нечта амалий тавсиялар ҳам берди:

• Агар уйда ишласангиз ва музлатгич “яқин дўстингиз”га айланган бўлса, ҳар овқатдан сўнг тиш тозалашни одат қилинг. Бу ширинлик ейиш истагини пасайтиради.
• Шакарсиз сақич чайнаш ҳам фойдали — у иштаҳани камайтиради ва оғиз гигиенасини яхшилайди.
• Рационга қаттиқ сабзавотлар (масалан, сабзи, бодринг) ва кальцийга бой маҳсулотлар (творог, йогурт)ни қўшиш эмал учун фойдали, метаболизм учун эса рағбатдир.

Хулоса ўрнида:
Тишларнинг ҳолати нафақат чирой, балки умумий саломатлик ва соғлом вазнни сақлашда муҳим омиллардан биридир. Агар сиз озишга ҳаракат қилаётган бўлсангиз, стоматолог кўригидан ўтишни ҳам унутманг. Чунки соғлом тишлар — соғлом овқатланиш ва мувозанатли ҳаёт тарзининг ажралмас қисмидир.