Кўршапалакларда одам учун хавфли янги вируслар аниқланди: Олимлар огоҳлантирмоқда

Хитой олимларидан тинимсиз тадқиқот: Кўршапалакларда одам саломатлиги учун янги хавф аниқланди

Ҳар гал бутун инсоният саломатлиги ва хавфсизлиги ҳақида гап кетганда, табиатнинг сирли ва шу билан бирга, ҳали тўлиқ ўрганилмаган олами эътибор марказига тушади. Бу гал олимлар диққатини кўршапалаклар жалб этди ва натижада бутун дунё учун жиддий огоҳлантирувчи янгилик янгради.

Хитой олимлари қандай вирусларни аниқлади?

Хитойнинг Эндемик касалликларни назорат қилиш институти олимлари Юннан провинциясида тўрт йил давомида кўршапалакларни чуқур текширди. Натижада, улар 22 та вирусни топишди, улардан 20 таси аввал илм-фанга номаълум бўлгани билан ажралиб турди. Айнан шулар орасида Nipah ва Xendra вирусларига яқин икки янги Henipavirus авлодидан вирус кашф этилди.

Бу вируслар инсон организмига жуда оғир таъсир кўрсатиши, хусусан, бош мия яллиғланиши ва нафас йўллари касалликларини келтириб чиқариши мумкинлиги хавотир уйғотмоқда. Таъкидлаш керак, Nipah ва Xendra вируслари одамлар орасида ўлим даражаси юқорилиги билан маълум.

Кўршапалаклар нега хавфли патогенлар манбаси?

Кўршапалаклар табиатан турли микроорганизмлар — вируслар, бактериялар, паразитлар ва ҳатто замбуруғларнинг “резервуари” сифатида эътироф этилади. Аммо бугунгача кўплаб тадқиқотлар кўршапалак нажаси орқали олиб борилган, бу эса асл манзарани тўлиқ намоён қила олмаган эди. Яқинда эса олимлар кўршапалаклар буйракларидаги барча микроорганизмларни илғор генетик таҳлиллар ёрдамида ўрганишга киришди.

Бешта ҳудуддан йиғилган, ўн турга мансуб 142 та кўршапалакнинг буйраклари ўрганилганда, юқоридаги вируслардан ташқари Klossiella yunnanensis деб номланган янги бир ҳужайрали паразит ва Флавобаcтериум юннаненсис деб аталган янги бактериал тур ҳам аниқланди.

Қандай хавф бор ва одамларга қандай таъсир қилиши мумкин?

Тадқиқотда эътиборли жиҳат — аниқланган вируслар одамлар яшайдиган ҳудудлар яқинидаги мевали боғларда яшовчи кўршапалакларда топилди. Бу эса вируслар мевалар ёки қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари орқали одамлар ва чорва ҳайвонларига осон юқиши мумкинлигидан далолат беради.

Henipavirus авлодига мансуб вируслар, биринчи навбатда, кўршапалак пешоби билан ифлосланган мевалар ёки сув орқали тарқалади. Инсон ва ҳайвонларда оғир неврологик, шошилинч касалликларни келтириб чиқариши мумкин.

Мутахассислардан огоҳлантирувчи хулоса

Олимлар бу каби таҳдидлар олдини олиш, эпидемиологик хавфларни баҳолаш ва зооноз касалликлар тарқалишига тўсқинлик қилиш учун ҳайвон органларини ҳам тўлиқ ўрганиш лозимлигини таъкидлашмоқда. Келажакда бундай илмий изланишлар глобал пандемияларнинг олдини олишда ҳал қилувчи аҳамият касб этиши мумкин.

Zamin.uz таҳририятидан:
Замонавий илмий кашфиётлар ва инсоният саломатлиги учун жиддий таҳдидларни кузатиб боришда давом этамиз. Соғлиқ учун хавф — бу нафақат тиббий, балки жамиятнинг умумий масъулиятидир. Янги янгиликлардан хабардор бўлиб туринг ва эҳтиёт бўлинг!

Савол: Янги вирусларнинг аниқланиши ҳақида сиз қандай фикрдисиз? Табиий хавфларга қарши қайси чоралар муҳим деб ўйлайсиз? «Замин»ни Telegram’да ўқинг!